Św. Bartłomiej Apostoł
Był jednym z dwunastu Apostołów, których wybrał sobie Jezus spośród kilkudziesięciu uczniów. Jest zapewne tą samą osobą, o której mówi św. Jan Apostoł i Ewangelista w Ewangelii, gdzie występuje pod imieniem Natanael, pochodzący z Kany Galilejskiej (J 1,45). Zasadniczo bibliści – niemal jednomyślnie przyjmują – że Natanael to Bartłomiej. Niektórzy uważają, że to właśnie na jego weselu w Kanie Galilejskiej był Pan Jezus z uczniami i Matką Swoją, gdzie na Jej prośbę przemienił wodę w wino, dokonując pierwszego cudu i „objawił swoją chwałę i uwierzyli weń uczniowie Jego” (J 2,11).
Z tekstu Janowego dowiadujemy się także, że to Filip, uczeń Pana Jezusa – późniejszy apostoł – przyprowadził Natanaela (Bartłomieja) do Chrystusa i dlatego w wykazie apostołów Bartłomiej idzie tuż za Filipem.
Usłyszawszy słowa Chrystusa i poznawszy, że Chrystus przeniknął głębię jego wnętrza, jego serca i duszy, od razu zdecydowanie uwierzył w Chrystusa. Świadczy to o wielkiej prawości jego serca, o otwarciu się na działanie łaski Bożej. Przekonał się i odtąd już na zawsze pozostał przy Chrystusie.
Tradycja starochrześcijańska podaje, że po Zesłaniu Ducha Świętego, Bartłomiej udał się do Indii i tam głosił naukę Chrystusową. Pan wspierał jego działanie udzielając mu daru „czynienia cudów i uzdrawiania chorych”. Około 200 roku udał się do Indii Pantenus, dawny filozof grecki. Przyjąwszy chrzest był najpierw wielce cenionym nauczycielem w słynnej szkole aleksandryjskiej około 175 roku, a następnie jako wędrowny apostoł – misjonarz głosił Ewangelię w Jemenie i Etiopii. Dotarł potem aż do Indii i tam napotkał wyznawców Chrystusa, a także Ewangelię według św. Mateusza w języku aramejskim, którą według tradycji miał tam przynieść św. Bartłomiej, apostoł tamtejszych ludów.
Inni pisarze starochrześcijańscy twierdzą, że Bartłomiej działa także w Arabii Saudyjskiej, Etiopii, Persji, Mezopotamii oraz Aramenii. W Aramenii miał pozyskać dla wiary Chrystusowej królewskiego brata Polimpiusza wraz z całą rodziną, za co rozgniewany król Astyages nakazał uwięzić Bartłomieja działającego wówczas w mieście Albanopolis (dzisiejsze Emanstahat) i poddać torturom, by zmusić go do wyrzeczenia się nauki Chrystusowej.
Kiedy to nie pomogło, wówczas polecił go ukrzyżować, a następnie ściąć mieczem. Od VII wieku utarła się tradycja, że przed samą śmiercią żywcem zdarto zeń skórę. Z tym poszła także ikonografia i sztuka kościelna, ukazująca często Bartłomieja odzieranego ze skóry, względnie już odartego. Stąd też został uznany jako patron rzeźników, garbarzy i introligatorów.
Czasem artyści malarze przedstawiają go z krzyżem, księgą Ewangelii względnie z nożem czy mieczem.
Śmierć męczeńską miał ponieść około 70 r. Zachowały się pisma apokryficzne o św. Bartłomieju: Ewangelia Bartłomieja, Apokalipsa Bartłomieja we fragmentach, a także Męka Bartłomieja Apostoła.
Zaraz po śmierci Bartłomiej odbierał cześć jako męczennik za wiarę Chrystusową. Dlatego też i jego relikwie starano się zachować przed zniszczeniem.
Po jego męczeńskiej śmierci chrześcijanie tamtejsi pogrzebali ciało Męczennika z wielką czcią w Albanopolis. Około 400 r., biskup Maruta przeniósł ciało św. Bartłomieja do Majafarquin, a potem złożono je w Dare w Mezopotamii (dzisiejszy Irak). Na początku VI wieku znajdowały się w Anastazjopolis, a w 580 r. chroniąc je przed Arabami przewieziono najpierw na Wyspy Liparyjskie, a w 838 r. do Benewentu we Włoszech, gdzie spoczywają dotąd. W 1729 r. zbudowano tu ku czci św. Bartłomieja wspaniałą katedrę i pod mensą głównego ołtarza umieszczono święte relikwie Apostoła. Część relikwii już w 1000 r. umieścił cesarz Otton III w ufundowanym kościele pod wezwaniem św. Bartłomieja na wyspie Tyberiadzkiej w Rzymie, w sarkofagu głównego ołtarza. (zobacz także)
Porfirowy relikwiarz w którym spoczywają szczątki św. Bartłomieja w rzymskim kościele San Bartolomeo all'Isola.
Litania do
św. Bartłomieja
Apostoła
Kyrie eleison, Chryste eleison, Kyrie eleison.
Chryste, usłysz nas, Chryste, wysłuchaj nas.
Ojcze z nieba, Boże, zmiłuj się nad nami.
Synu, Odkupicielu świata, Boże,
Duchu Święty, Boże,
Święta Trójco jedyny Boże,
Święta Maryjo, módl się za nami
Królowo Apostołów,
Królowo Męczenników,
Święty Bartłomieju, Apostole,
Święty Bartłomieju, otwarty na głos prawdy,
Święty Bartłomieju, prawdziwy Izraelito,
Święty Bartłomieju, wyznający Bóstwo Syna Bożego,
Święty Bartłomieju, powołany na ucznia przez Jezusa,
Święty Bartłomieju, wybrany apostołem,
Święty Bartłomieju, uczestniku cudownego połowu ryb,
Święty Bartłomieju, pełen wiary i pobożności,
Święty Bartłomieju, nieustannie zjednoczony z Bogiem,
Święty Bartłomieju, przepojony miłością Boga i bliźniego,
Święty Bartłomieju, wzorze gorliwości apostolskiej,
Święty Bartłomieju, głosicielu Dobrej Nowiny,
Święty Bartłomieju, Apostole różnych ludów,
Święty Bartłomieju, kolumno Kościoła świętego,
Święty Bartłomieju, prześladowany dla Ewangelii,
Święty Bartłomieju, męczenniku za wiarę Chrystusową,
Święty Bartłomieju, krzyżowany na wzór Chrystusa,
Święty Bartłomieju, wierny Chrystusowi aż do śmierci,
Święty Bartłomieju, patronie różnych zawodów,
Święty Bartłomieju, opiekunie podróżnych,
Święty Bartłomieju, orędowniku nasz przed Bogiem,
Święty Bartłomieju, patronie naszej wspólnoty parafialnej,
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, przepuść nam, Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, wysłuchaj nas, Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, zmiłuj się nad nami.
P. Módl się za nami święty Bartłomieju.
W. Abyśmy się stali godnymi obietnic Chrystusowych.
Módlmy się:
Wszechmogący Boże, utwierdź w nas szczerą wiarę, która łączyła świętego Bartłomieja z Twoim Synem, i spraw za jego wstawiennictwem, aby Twój Kościół stał się dla wszystkich narodów sakramentem zbawienia. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen